چالکود چیست و چرا اهمیت دارد؟
وقتی از چالکود (Pit Fertilization) صحبت میکنیم، منظور روشی است که در آن کودها داخل چالههایی نزدیک ریشه قرار میگیرند تا تغذیه درخت هدفمندتر باشد. همچنین چالکود کمک میکند مواد غذایی بهجای پخش شدن در سطح خاک، مستقیم در بخش فعال ریشه متمرکز شوند و جذب را چند برابر افزایش دهند. بدین شکل که درخت با کمترین هدررفت، بیشترین استفاده را از کود ببرد.
روش چالکود زمانی بهترین نتیجه را دارد که کود در چالههای کنار درخت قرار بگیرد و شرایط مناسبتری برای جذب ایجاد شود. همچنین چالکود در خاکهای سبک یا سنگین آهکی عملکرد بهتری دارد و همینطور برای درختان سه تا ششساله مناسب است. چالهها در انتهای سایهانداز حفر میشوند، بدین شکل که با عرض 50 و طول 60 سانتیمتر و عمق 30 تا 50 سانتیمتر ساخته میشوند.
نکات مهم در اجرای چالکود و زمان افزودن کود
در زمان اجرای چالکود باید مراقب باشیم خاک داخل چاله نریزد، زیرا این اتفاق اثر چالکود را کم کرده و جذب ریشه را کاهش میدهد. در آبیاری قطرهای، چاله زیر قطرهچکان قرار میگیرد و همینطور در آبیاری سطحی، چاله در مسیر حرکت آب ایجاد میشود. هر سال میتوان کود به سطح چاله اضافه کرد، بدین شکل که با رشد درخت، چالکود جدید نیز اجرا شود.
چالکود در باغهای مرکبات و نقش آن در تأمین عناصر غذایی
در باغهای مرکبات دیم، چالکود در آغاز فصل رشد اهمیت زیادی دارد، زیرا چالکود بخشی از نیاز نیتروژن، پتاسیم و منیزیم را تأمین میکند. همچنین این روش برای خاکهای سبک ساحلی مفید است و همینطور در خاکهای سنگین شرق مازندران نتیجه خوبی دارد. کودهایی مانند سولفات آمونیوم برای این روش مناسباند، بدین شکل که سولفات پتاسیم نامحلول نیز تأمینکننده پایداری برای پتاسیم است.
کدام کودها برای چالکود مناسب نیستند؟
برخی کودها برای چالکود مناسب نیستند و ممکن است شوری خاک را بالا ببرند، زیرا چالکود نباید موجب آسیب به ریشه شود. همچنین کودهایی مانند اوره، اسیدبوریک و کلرید پتاسیم pH را افزایش میدهند و همینطور نیتریت تولید میکنند که برای ریشه خطرناک است. جذب کم ریشه در اواخر زمستان نیز مشکل را بیشتر میکند، بدین شکل که کود پیش از جذب شسته میشود.
خطر شستشوی کودهای محلول و بهترین جایگزین در چالکود
کودهای بسیار محلول در چالکود سریع شسته میشوند و راندمان چالکود را کاهش میدهند، زیرا بارندگیهای آخر زمستان هدررفت را بیشتر میکنند. همچنین مصرف زیاد این کودها شوری خاک را زیاد میکند و همینطور با گرم شدن هوا سبب ریزش برگ و ضعف درخت میشود. برای پیشگیری از این مشکلات، کودهای گرانولی مناسبتر هستند، بدین شکل که آهسته حل میشوند و شوری زیادی ایجاد نمیکنند.
در نهایت، روش چالکود زمانی بهترین نتیجه را میدهد که با شناخت خاک و نیاز درخت انجام شود و همچنین اجرای درست چالکود میتواند جذب عناصر را چند برابر کند. این روش هدررفت کود را کاهش میدهد و تغذیه ریشه را تقویت میکند، بدین شکل که باغدار با هزینه کمتر، رشد بهتر و سلامت پایدار درختان را تجربه میکند.
منابع:
- اسدی کنگر شاهی علی و نگین اخلاقی امیری ۱۳۹۴ مدیریت مصرف نیتروژن و تناوب باردهی مرکبات، مجله یافته های علوم کشاورزی جلد دوم شماره ۱، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندران سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی، تهران، ایران
- اسدی کنگر شاهی علی و نگین اخلاقی امیری ۱۳۹۳ تغذیه پیشرفته و کاربردی مرکبات، جلد اول انتشارات آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران